Hangisi Doğru; Gördüklerimiz mi, Bilmediklerimiz mi?

“Hayat akışkan ve geçişken süreçlerin toplamıdır” demiş olsak iddialı bir cümle mi yoksa tartışmalı bir iddiada mı bulunmuş oluruz?

Bu yazıyı okuyan sizler karar verici olarak bir mesele hakkında koyacağınız son nokta öncesinde seçenekleriniz içinde hangisinin doğru olduğuna neye göre karar verebiliyorsunuz? Doğru olduğunu düşündüğünüz, bildiğiniz doğru sınırlıysa eğer..

Konuyu tarihten, asrı saadet döneminden bir örnekle anlatmaya çalışalım.

Amr Bin As

Asrı Saadet döneminde çevre krallıklara elçi gönderilirken Umman’a gitmesi ve Umman halkının İslam’ı seçmeleri durumunda orada kalarak Vali sıfatıyla hükmetmesi emredilir kendisine.

Siyaseti okumasının yanında kudretli olması ile birlikte aslında ilk Vali olan Amr Bin As için öylesine ağır iddialarda bulunulmuş ki, kayıtlara göre iddia sahipleri içinde sahabenin önde gelenleri de var.

İddia o gün olduğu gibi bugün bile bir insan için rencide edici mahiyette. Amr B. As’ın annesi için “Birkaç … , hafif meşrep biri olduğu” söylenmiştir. Muhtemeldir ki birçok kişi bu iddianın peşine takılarak şahsi ihtirasları uğruna veya doğruluk adı altında Amr b. As’ı rencide etmişlerdir.

Bu tarihi akışa virgül koyarak günümüze, kendi yaşantımıza dönelim. Sosyal mecrada gördüğümüz, okuduğumuz yüzlerce haberin amacı sizce ne? Başkaları hakkında karar verirken kıstaslarımız gördüklerimiz mi, kişilerin geçmişlerinde yaptıkları yanlışların toplamı mı? Daha önce hata yapmamış olan birisinin yaptığı ilk hatada vereceğimiz kararın kıyaslaması nasıl olmalı?

Kendi çevremizle 3-5 kişilik arkadaş grubu içinde zaman akışında dedikoduya malzeme ettiğimiz konu ve muhatabı olan kişi/ler hakkında duyduklarımız veya konuştuklarımız gerçekten doğru olanlar mı? Veya doğru olduğunu sandığımız, bildiğimiz kadarı mı?

Herhangi bir konu, kişi hakkında doğru olanın dillendirilmesi veya başkalarına aktarılması çok daha ağır bir tahribata neden olacaksa, diğer başkalarında geçici yara bırakması ve onların hayatını etkilemeyecek yalanı doğru gibi söylemek gelecek adına tercih edilen doğru seçenek midir?

Seçimlerimiz arasında aile ferdini, en iyi geçindiğimiz meslektaşımızı, hakkımızda bilinmemesi gereken bazı sırlara vakıf olan kişileri korumak varsa ve doğruluk tercihini ona göre yapmamız gerekirse bu tercih doğruluk çerçevesinde günü kurtarmak mı olur, bir insanın geleceğini koruma altına almak mıdır?

Terazinin bir tarafını çeşitli nedenlerle korurken diğer kefesinde olanın yaşayacağı mağduriyeti hayatın akışkanlığı içinde unutacağımız için kendi içimizde normalleştirmiş mi olacağız?

Haberde, meslekte, arkadaşlıkta, atamada tercihlerimiz gördüklerimizin sınırları içinde bildiğimiz doğrularla olacaksa ve bu doğrular zaman, mekan, şartlar içinde kıyaslanmadan yapılıyorsa o zaman doğru tercihte mi bulunmuş olacağız?

Şimdi yukarıda koyduğumuz virgülden devam edelim.

Araplar arasında yaşanan savaşlarda galip gelenler mağlup olanların mallarını ele geçirirken erkeklerini esir almış ve kadınlarını da cariye edinmişlerdir. Amr B. As’ın annesi bu nedenlerin sonucu olarak birkaç sahip değiştirmiş ve kendisini bu durumdan kurtarmaya muktedir de değildir. Bu iddiaları zaman, mekân, şartlar doğrultusunda ele alırsak annesi için söylenen iddialar iftira kelimesine sığmayacak kadar büyüktür.

Halbuki, görünen gerçek ve bildiğimiz doğru üçlü kıyaslama olmadan bize doğru seçeneği gösteriyordu. Bir kişi kendisi hakkında ki iddialar için yargılayanlara, karar vericilere “Evet, ben bunları yaptım” kelimelerinden oluşan geçmiş zaman eki ile itirafta bulunuyorsa o zaman söz karar vericilere aittir.

Karar vericinin (amir, üst, müdür, kaymakam, vali) vereceği karar kendi bilgisi ve adaleti uygulamaktaki gücü kadardır.

Zamanın geçişkenliği ile çok sonradan da olsa verilen kararlar için “keşke”lerin az olduğu kararlar verebilenlerin sayısının artmasını dileriz.

Suç ispat edilene kadar herkes masum olduğu gibi, sınanmadığımız günahtan masum olduğumuzu mu düşünüyoruz.